Onze boekenboom staat er weer. Bij dezen wens ik iedereen fijne feestdagen en een goed, gezond en gelukkig 2024.
Fijne feestdagen!
In memoriam Wim de Bie
Deze week overleed Wim de Bie van het legendarische duo “Van Kooten en De Bie”. Legendarisch zijn leraar Duits Otto den Beste, musicus Jürgen Baumwolle in zijn masterclass, de eeuwige vrijgezel Frank van Putten en nog veel meer. De sketches zijn nog steeds actueel.
Mijn favoriete sketch is “Mehmet Pamuk bij de groenteboer”. Voor mij (en mijn cursisten, die graag Nederlands zouden willen praten) heel herkenbaar. Vaak wordt iemand, die met een buitenlands accent spreekt, ongevraagd in (soms tenenkrommend) Duits of Engels te woord gestaan, terwijl hun Nederlands zeker “de toets der kritiek kan doorstaan”.
Rust zacht, Wim de Bie.
Adventskalender 2022: Het laatste deurtje
Kroamschudd’n in Mariaparochie
Eindelijk kerstavond, maar de cadeautjes moeten nog even wachten. Eerst wordt (in ieder geval in Duitsland en bij ons in huis) de boom opgezet, en ’s middags wordt vaak wat televisie gekeken, om de tijd tot de “Bescherung” (het uitwisselen van de cadeaus te verdrijven. Vaste prik zijn “Weihnachten bei den Hoppenstedts”(Loriot), “Alle Jahre wieder” (Heinz Becker) en ook “Kroamschudd’n in Mariaparochie”, een tekenfilm van Herman Finkers.
Hij heeft een heerlijke kijk op het kerstverhaal, dat zich niet in Bethlehem, maar in Mariaparochie ten oosten van Almelo afspeelt, waar Marie, de vrouw van Spieker-Jozef, het kind ter wereld brengt. Hilarisch zijn de dames van de felicitatiedienst, de “drei klugen Leute” (de wijzen uit het oosten), en zeker de engel met zijn midwinterhoorn.
Geniet ervan!
Geraadpleegde bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kroamschudd%27n_in_Mariaparochie
Ik wens iedereen fijne feestdagen en een goede jaarwisseling.
Adventskalender 2022: Deurtje 23
Nu zijt wellekome
Onlangs vroeg iemand in een van de Social Media of er eigenlijk origineel Nederlandse kerstliederen bestaan, of dat ze allemaal vertalingen uit het Duits of Engels zijn. Deze landen hebben immers een vrij uitgebreide kersttraditie.
Ik ging op zoek en ontdekte onder meer “De herdertjes lagen bij nachte”, “Midden in de winternacht”, “O kerstnacht, schoner dan de dagen” en “Nu zijt wellekome”. Over het laatste wil ik het vandaag hebben.
De oudst bekende versie is uit de 17e eeuw, maar het lied is waarschijnlijk ouder. Er bestaan twee versies, een katholieke en een protestantse. Bij de laatste is het tweede couplet over Maria, “een maged reine” weggelaten, en de drie koningen zijn de “Wijzen uit het oosten”. Verder zijn er en paar kleine tekstverschillen zoals bijvoorbeeld in/op dit aardrijk.
Van dit lied is er trouwens ook een leuke mondegreen: In plaats van “Gij komt van alzo hoge, van alzo ver” verstond iemand “Gij komt van alzo hoge, zo ongeveer”.
Ikzelf maakte al kennis met dit lied, toen ik ongeveer vijf was. Mijn ouders hadden een LP (jullie weten wel, die zwarte platen met muziek erop) van de Zwitserse zanger Vico Torriani met een kinderchor. Het album heet “Weihnacht in Europa”.
Iemand heeft een paar jaar geleden alle nummers van dit album op YouTube gezet, en ik ga nu deze versie met jullie delen. Veel plezier.
Geraadpleegde bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Nu_zijt_wellekome
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_Nederlandstalige_kerstliederen
Adventskalender 2022: Deurtje 22
Christmas King – een spel
Bij de tijd voor kerst hoort voor mij ook het spel “Christmas King”. Het doel is, het lied “Last Christmas” van Wham! (origineel of andere versies) zo lang mogelijk niet te horen. Toen ik de eerste keer meedeed, hield ik zelfs een dagboek bii.
Dit jaar heb ik twee kerstmarkten en een etentje overleefd, maar gisteren was het zo ver. Ik ben momenteel aan het renoveren, en bij het schilderen van een groot aantal houten platen heb ik toch graag een muziekje erbij. Om het gevaar klein te houden koos ik voor 100% NL. Bløf, Van Dik Hout, Racoon, Ilse DeLange etc., allemaal prima.
Gisteren verbaasde ik me al over “Feliz Navidad”, maar misschien heeft dat met het Volkslied te maken (Den koning van Hispanje etc.)? Maar vandaag werd duidelijk, dat het momenteel waarschijnlijk 100% NL plus kerstgedoe is, want snel na “Driving Home for Christmas” volgde ook “Last Christmas”.
Weer geen Christmas Queen dit jaar.
Adventskalender 2022: Deurtje 21
Het kerstpakket
Nu het bijna kerst is ontvangen veel werknemers van hun baas een kerstpakket. Deze traditie begon in de 19e eeuw, toen het personeel op de boerderijen voor de Tweede Kerstdag naar huis mocht en iets lekkers meekreeg. Andere ambachtslieden namen dit over, en later werd het ook in bedrijven gebruikelijk, om hun medewerkers voor de feestdagen een pakket als blijk van waardering mee te geven. Eerst bevatte zo een pakket vooral spijs en drank, later kwamen er kleine presentjes bij.
In de loop van de jaren is er uiteraard het een en ander veranderd, en het kerstpakket, hoe goedbedoeld dan ook, bleek niet altijd alleen maar een bron van vreugde.
Zo’n twintig jaar geleden kreeg ik weleens van een grote opdrachtgever een pakket van ca. 45 x 45 x 30 cm, dat ik dan op die fiets naar huis moest zien te krijgen, zonder dat de fles wijn sneuvelde en de cakemix ook meteen onbruikbaar maakte. Sommige collega’s begonnen meteen ruilacties: de twee soepkommetjes voor twee koffiekopjes, zodat je toch in ieder geval één set van vier had, en de producten voor lichamelijke verzorging vielen ook niet altijd bij iedereen in de smaak.
Later kwamen de themapakketten op en kwam mijn man met het “pakket voor de sportieve fietser” naar huis: een rugzak die vrij snel stuk was, een slot waar elke fietsendief blij mee zou zijn en handschoenen die niet pasten.
Inmiddels geven veel bedrijven codes voor webshops cadeau, waar je voor een bepaald aantal punten iets van je goesting mag uitkiezen, dat dan thuis bezorgd wordt. Handig als je niet meer zo vaak voor je werk op locatie bent. Zo kwam ik vorig jaar aan drie heel lekkere flessen wijn. Ook de boekenbon of VVV-bon wordt steeds gebruikelijker, of je kunt ervoor kiezen, dat de waarde van jouw kerstpakket aan een goed doel gedoneerd wordt.
Dir jaar kreeg ik chocolade, want: “Whatever the problem – chocolate is the answer.” Klopt als een bus.
Geraadpleegde bronnen:
Adventskalender 2022: Deurtje 20
De “Bûche de Noël”, een Frans kerstdessert
Vandaag laat ik mijn collega’s Frans van Taal Trainingen Twente aan het woord, die iets over een typisch Frans gerecht vertellen, dat met kerst gegeten wordt. Veel plezier.
Adventskalender 2022: Deurtje 19
Midwinterhoornwandeling
Gisteren liepen we mee bij de “enige echte Twentse Midwinterhoornwandeling”. Het begon bij de Universiteit Twente (sommige blazers speelden dus op universitair niveau) en je kon kiezen uit een korte route van 5 km en een lange van 12 km. Omdat wij nog andere plannen hadden, kozen wij voor de kortere variant, en er was ook daar zeker genoeg te zien en te horen. Ook de bewegwijzering was uitstekend geregeld, en het weer liet niets te wensen over, koud, maar droog.
Even wat achtergrondinformatie: De midwinterhoorn is een licht gebogen hoorn van hout van ca 1,5 meter lang. Al in voorchristelijke tijden werd hij rond de zonnewende geblazen om de boze geesten te verdrijven. Nu wordt hij vanaf de eerste zondag in advent tot Driekoningen geblazen, om de komst van het kerstkindje aan te kondigen. Je kunt er zes natuurtonen op spelen, en de klanken zijn vijf tot acht kilometer ver te horen. Omdat je de hoorns niet kunt stemmen, is het ook niet mogelijk om met anderen samen te spelen. Maar je kunt wel elkaars “oal’n roop” overnemen en beantwoorden.
Een voormalige buurman van ons leerde op een gegeven moment midwinterhoornblazen. Omdat je alleen van de eerste advent tot Driekoningen buiten mag spelen, werd hij de rest van het jaar naar de zolder verbannen, om daar te oefenen. Aan het begin was het niet altijd een genot voor het oor, maar toen hij de eerste keer op kerstavond op het pleintje speelde, vond ik het prachtig. Helaas verhuisden zij, toen hij enigszins goed kon spelen.
Hier zijn nog een paar impressies van de wandeling gisteren:
Geraadpleegde bronnen:
Programmaboekje van de wandeling
https://www.uitinenschede.nl/evenementen/twentse-midwinterhoornwandeling
Adventskalender 2022: Deurtje 18
Chanoeka en latkes
Vandaag is niet alleen de vierde advent, maar ook het begin van het Joodse lichtfeest Chanoeka. Dit feest wordt niet in de bijbel genoemd, maar heeft betrekking op de herinwijding van de Tempel in Jeruzalem, nadat de Makkabeeën in het jaar 165 voor de gewone jaartelling de Syriërs hadden verslagen.
Het gevonden kruikje met olie was eigenlijk genoeg om de lamp maar een dag te laten branden. Maar door een wonder brandde de lamp acht dagen, precies de tijd die nodig was om nieuwe olie uit olijven te persen. Daarom duurt het feest ook acht dagen, en elke dag wordt er een kaars meer van de achtarmige kandelaar, de chanoekia, aangestoken. De negende kaars is de “hulpkaars, waarmee de andere kaarsen worden aangestoken.
Verder worden er spelletjes gespeeld, liedjes gezongen en uiteraard lekker gegeten. Een van de gerechten zijn “latkes”, aardappelpannenkoekjes. Het onderstaande recept is uit het kookboek van de prachtige synagoge van Enschede, waar ik sinds een aantal jaren rondleidster ben.
Ingrediënten:
6 grote aardappelen
1 ui
3 eieren
1/2 kop meel
zout, peper
olie
De rauwe aardappelen grof raspen en in een vergiet laten uitlekken.
Dan het laatste water eruit persen en droog deppen met keukenpapier. De ui klein snijden. De eieren klutsen. Alle ingrediënten mengen.
Het mengsel mag niet te stijf worden. De olie heet laten worden.
Met een soeplepel portie maken en voorzichtig in de niet te hete olie leggen. Een beetje platdrukken. Aan beide zijde op niet te hoge temperatuur bakken. De latkes zijn gereed wanneer ze aan beide zeiden goudbruin zijn.
Serveren: met appelmoes (compote) of zure room. Eet smakelijk.
Het kookboekje en de prachtige chanoekia van de foto zijn trouwens te koop in de (web)shop van de Synagoge Enschede.
Geraadpleegde bronnen:
Adventskalender 2022: Deurtje 17
De (foute) kersttrui
Een Duitse cursiste van mij die Nederlands leert kreeg onlangs een uitnodiging voor het kerstdiner bij de Nederlandse tak van het bedrijf waar zij werkt. Daarin stond: “Dresscode” Trek rustig je (foute) kersttrui aan.” Een beetje radeloos vroeg ze mij wat hiervan de bedoeling was.
Een (foute) kersttrui is een wollen trui met opvallende kerstmotieven zoals rendieren, kerstmannen, arrensleeën etc. Denk hier aan de outfits van Mark Darcy in “Bridget Jones’s Diary”, die zijn moeder altijd voor hem breit. Zodra Sinterklaas weer het land uit is, zijn ze overal te vinden.
Maar waar komt deze traditie eigenlijk vandaan? Onderzoek op het wereldwijde web laat zien dat het in de jaren 50 van de vorig eeuw begon. Toen droegen de zangers op kerstfeesten de zogenaamde “Jingle Bell Sweaters”. In de mode raakten de truien dan vanaf de jaren 80 met “De Cosby Show”, “Home Alone” en natuurlijk de al genoemde “Bridget Jones”.
“Fout” staat trouwens hier voor een soort “guilty pleasure”. De truien zijn behoorlijk uitbundig en opvallend, maar bij deze gelegenheid mag het.
Dit jaar stond ik in onze supermarkt voor het schap met de kersttruien en dacht er serieus over na, er een te kopen. Maar omdat de gelegenheden voor dit outfit vrij beperkt zijn en de trui dan de rest van het jaar in de kast ligt, heb ik het toch maar gelaten. Daarom zit bij dit stukje geen kersttrui-selfie van mij, maar een foto van een van de kaarten die ik dit jaar verstuur.
Geraadpleegde bronnen:
https://kersttruienzo.nl/foute_kersttrui
https://radio1.be/lees/waar-komen-die-foute-kersttruien-vandaan
Petra's taal- en cultuurblog 